DİYABET EĞİTİMİ
Diyabet 20. yy.da hızla gelişim
gösteren bir hastalık. Her geçen gün diyabetli hasta sayısı artmaktadır.Dünya
genelinde 4. ölüm nedenidir. Her yıl diyabete bağlı olarak 3 milyon kişi
ölmektedir. Diyabete bağlı ölüm nedenlerinin %50 si KVS hastalıklarıdır.
Diyabetik hastalar hastalığın gelişimi
sırasında birçok klinik evrelerden geçerler. Başlangıçta kan glukozu değerleri
normaldir.
Oral glukoz tolerans testi yapılsa da
normal çıkar.
Bunu oral glukoz tolerans testinin
bozulduğu veya açlık kan glukozu değerlerinin yükseldiği dönem izler.
Sonra diyabet gelişir.
Birinci Dönem: Reaktif Hipoglisemi
o
Hızlı yemek yeme
o
Acıktığı zaman
fenalık hissi, başağrısı, sinirlilik
o
Zaman zaman aşırı
tatlı isteği
o
Çabuk acıkma
İkinci Dönem: Glukoz İntoleransı
o
Açlığa
tahammülsüzlük
o
Yemek sonrası
hemen açlık hissi
o
Gece uykudan
uyanıp yemek yeme isteği
o
Yemek sonrası
yorgunluk, uyku hissi ve halsizlik
o
Hızlı kilo alma
Üçüncü
Dönem: Preklinik Diabetes Mellitus
o
Tronküler obezite
o
Zaman zaman ağız
kuruluğu ve çok su içme
o
Kan yağlarında
yükselme
o
Çalışma
performansının azalması, çabuk yorulma ve halsizlik
o
Hipertansiyon ( %
40 )
DÖRDÜNCÜ
DÖNEM:KLİNİK DİABETES MELLİTUS
o
Kilo kaybı
o
Ağız
kuruluğu,susama hissi, çok su içme
o
Sık idrara çıkma,
noktüri
o
Yorgunluk,
halsizlik Obezite-diyabet ilişkisi
Fazla kilolu bireylerde; Diyabet
gelişme riski, sağlıklı kilodaki bireylere göre,7 kat fazladır.
Obez bireylerde; Diyabet gelişme riski,
sağlıklı kilodaki bireylere göre 40 kat fazladır.
ŞEKERİMİZİ KONTROL
ALTINA ALMAK İÇİN NE YAPALIM?
KÜÇÜK ADIMLAR BÜYÜK İLERLEMELERE YOL
AÇAR HAYDİ! İLK ADIMINI BUGÜN AT.
ADIM
1: DAHA FAZLA HAREKET
o
Hareketli
egzersiz 1haftada, DM riskini 25% azaltıyor
o
Günde yarım saat
canlı yürüyüşün, tip 2 Diyabet gelişme riskini %30 azalttığını göstermiştir.
o
Aktif geçirilen 2
saat yerine, TV başında hareketsiz geçirilen her 2 saat Diyabet gelişme riskini
%14 arttırıyor.
o
Markete gittiğin
zaman arabayı uzağa park et.
o
Yolculuklarda, bir
önceki ve bir sonraki otobüs durağını kullan.
o
Tv izlerken
reklam aralarında oda içerisinde gezin veya egzersiz yap.
o
Arkadaşlarınla
veya aile üyeleriyle beraber yürüme günleri belirle.
o
Öğle aralarında
iş yeri /okul çevresini dolaş.
ADIM
2: SAĞLIKLI BESLEN
o
Kırmızı et
yerine, tavuk, balık, hindi eti tercih edilmeli
o
Şeker ve şekerli
yiyeceklerden uzak durun
o
Posalı
yiyecekleri tercih edin
o
Haftada 1-2
porsiyon balık tüketilmeli,
o
Etli yemeklere
ayrıca yağ eklenmemeli,
o
Yemeklerde katı
yağ yerine sıvı yağ ( zeytinyağı/fındık yağı ve ayçiçek/ mısırözü/soya yağı)
kullanılmalı ve mümkün olduğunca yağ miktarı azaltılmalı
o
Sakatatlar(
karaciğer, beyin, böbrek vb.), doymuş yağ ve kolesterol içerikleri yüksek
olduğu için tüketilmemeli,
o
Kuyruk yağı, iç
yağı, tereyağ ve katı yağlar kullanılmamalı
o
Yemekler
pişirilirken kızartma ve kavurma yerine ızgara, haşlama veya fırında pişirme
yöntemleri tercih edilmelidir.
UNUTMA!! AZ AZ SIK SIK YENMELİ!
ADIM
3: KİLO VER DAHA AZ YİYEREK, HAREKETİNİ ARTTIRARAK %5- 10 KİLO KAYBI, DİYABETİ
ÖNLEMEKTEDİR.
Obezite ile savaşın diyabeti önleyin!
ADIM
4: YAPABİLECEĞİN HEDEFLER BELİRLE
o
İlk Hafta, Günde
15 Dakika Yürüyüşe Başla.
o
Her Hafta
Yürüyüşünü 5 Dakika Arttır.
o
Haftalık Olarak
Günde 30 Dakika Yürüyüşe Ulaş.
o
Her Gün
Diyetinden 100 Kalori Kes.
SU İÇSEM YARIYOR YAPILAN UYGULAMALARIN
SÜREKLİLİĞİNİ SAĞLA!!!
Soru 1: Hipoglisemi
nedir?
DÜŞÜK KAN ŞEKERİ (Hipoglisemi)
Kan şekerinin ani olarak 50 mg/dl nin
altına düşmesidir. Diyabetin ani gelişen bir komplikasyonudur.
Soru2
: Kan şekerimiz neden düşer?
o
İnsülinlerin veya
şeker ilaçlarının fazla dozda alınması
o
Çok az yiyecek
alınması
o
Aşırı egzersiz
yapılması
o
İnsülin enjekte
edilen bölge
o
Alkol
kullanılması
o
Kadınların adet
döneminde olması
o
Sindirim
problemleri(kusma ve hazımsızlık)
Soru3 : Kan
şekerimiz düştüğünü hangi belirtiler ile anlarız?
o
Titreme
o
Terleme
o
Çarpıntı
o
Açlık hissi
o
Baş ağrısı
o
Sinirlilik
o
Solgun cilt
o
Sersemlik
o
Yürüme güçlüğü
o
Konuşma bozukluğu
o
Bulanık görme
o
Karın ağrısı
o
Uyuşukluk
o
Bilinç kaybı
o
Koma
Soru 4: Kan
şekerimiz düştüğünde ne yapmalıyız?
o
Kan şekeri ölçümü
o
3-4 Adet kesme
şeker
o
1 Su bardağı
meyve suyu
o
Şuur kapalıysa
glukagon enjekte edilmelidir.
Soru 5: Kan şekerinin düşmesi nasıl önlenir?
o
Gerektiği kadar insülin ve şeker ilacı
alınmalı
o
Uygun aralıklarla kan şekeri ölçülmeli
o
Uygun zamanda yemek yenmeli
o
Doğru yere enjeksiyon yapılmalı
o
Hasta mutlaka yanında şeker taşımalı
o
Hasta baygınsa ağızdan hiçbir şey verilmemeli
ve hemen bir sağlık kurumuna başvurulmalı.
Diyabetli birey her zaman yanında bir tanıtım
kartı taşımalıdır.
Soru
6: Hiperglisemi nedir?
Yüksek kan şekeri
Soru
7: Hiperglisemi belirtileri nelerdir?
o
Çok susama
o
Ağızda kuruluk
o
Sık idrara çıkma
o
Çok su içme
o
Bulanık görme
o
Bulantı
o
Kusma
o
Karın ağrısı
Soru
8 : İnsülinlerimizi nerede saklayacağız?
o
Dondurulmamalı
!!! 25 C üzerinde bekletilmemeli
o
İnsülin kalemleri
oda ısısında (22-24 C) 28 gün -1 ay bozulmadan kalabilir. (kullanılmakta olan)
o
İnsülin içinde
küçük beyaz partiküller varsa kullanılmamalıdır.
Ağrılı Enjeksiyonu Önleme:
o
İnsülin soğuk
enjekte edilmemeli, oda ısısında bekletilmeli
o
Enjeksiyon
sırasında hava verilmemeli
o
Alkol
kullanıldığında, kuruması beklenmeli
o
Enjeksiyon
bölgesindeki kaslar gerilmemeli İğne cilde çabuk geçirilmeli
o
Ciltaltı dokuya
geçiş sırasında iğnenin yönü değiştirilmemeli
Emilim
Karın – En hızlı Kollar – Orta derece
Bacaklar – En yavaş Kalça –
NASIL KORUNMALI?
o
Ayaklar her gün
kesik, sıyrık, kızarıklık, mantar ve nasır açısından kontrol edilmelidir.
Gerekirse ayak tabanını görmek için ayna kullanılmalıdır. Ayaklar her gün ılık
ve sabunlu suyla yıkanmalı, özellikle parmak araları iyice kurutulmalıdır.
o
Aşırı sıcaktan
kaçınılmalıdır. Banyo suyunun sıcaklığı el, dirsek yada termometre ile kontrol
edilmelidir. Ayaklar üşüdüğü takdirde mutlaka çorap giyilmelidir, tuğla, sıcak
şişe, elektrikli ısıtıcı, soba bu amaçla kullanılmamalıdır. Çıplak ayakla kesinlikle yürünmemelidir.
o
Ayaklardaki
nasırlar için hiçbir zaman kimyasal maddeler, yakılar, nasır ilaçları,
flasterler kullanılmamalıdır. Nasırlar kesilmemeli, bu konuda doktora
danışılmalıdır.
o
Ayakkabıların içi
giymeden önce yabancı cisim açısından her defasında kontrol edilmelidir.
Ayaklar uzun süreli olarak ıslak kalmamalıdır.
Kuru ve çatlamış ayaklar için krem veya vazelin kullanılmalı, ancak
parmak aralarına asla uygulanmamalıdır.
o
Ayaklara uygun
pamuklu veya yün çorap giyilmeli, asla naylon, lastikleri sıkı ve yırtık çorap
giyilmemelidir. Çoraplar her gün değiştirilmeli ve çorapsız ayakkabı
giyilmemelidir.
o
Parmak arası
terlik giyilmemelidir. Ayakkabılar ayağa
uygun ve rahat olmalıdır. Sivri burunlu, önü açık ve yüksek topuklu ayakkabılar
tercih edilmemeli, tabanı geniş ve kalın ayakkabılar tercih edilmelidir. Dar ayakkabılar kesinlikle kullanılmamalıdır.
o
Ayakkabı alımı
için öğleden sonraki vakit tercih edilmeli.
o
Ayakkabılar sık
sık boyanmalıdır.
o
Ayak tırnakları
düz kesilmeli ya da törpülenmelidir.
o
Tırnaklar kesilirken
derinin kesilmemesine özen gösterilmelidir.
o
En az yılda bir
kez ayak muayenesi yaptırılmalıdır.
o
Ayaklarda bir
kabarcık veya anormal bir şey görüldüğünde mutlaka doktora haber verilmelidir.
Eda KANAR
